علت زخم دهان چیست؟ روش درمان زخم دهان و زبان

ممکن است شمایی که این نوشتار را برای مطالعه انتخاب کرده اید خود یا اطرافیانتان دچار زخم دهان شده اید و به دنبال علت آن و روش های درمان آن هستید. با این سری از مقالات دکتر امیر کامیار خضری متخصص ارتودنسی در کرج همراه باشید تا درباره اینکه علت زخم دهان چیست؟ و روش های درمان زخم دهان و زبان کدام است صحبت کنیم؛ همچنین در ادامه چند نمونه عکس زخم دهان هم در طول این نوشتار به همراه نوع آنها برای آشنایی بیشتر شما درج کرده ایم؛ با ما همراه باشید.

انواع زخم دهان با عکس

انواع زخم دهان به انگلیسی Mouth ulcers، زبان و داخل گونه در اکثر مواقع به دلیل آسیب های جزئی یا عفونت های ویروسی و قارچی تشکیل می شوند. اصولا برای درمان انواع زخم دهان نیازی به اقدامات پزشکی اورژانسی نیست؛ اما می توانند دردناک یا آزاردهنده باشند. البته برخی دیگر نیاز به بررسی توسط پزشک و درمان دارند که در ادامه به معرفی همه انواع زخم های دهانی خواهیم پرداخت.

آفت

ممکن است هر کسی در طول عمر خود برای یکبار هم که شده دچار آفت دهان شده باشد. آفت ها نوعی زخم دهانی هستند که به شکل ضایعات کوچک اما دردناکی می باشند که در دهان یا روی لثه دیده می شوند. آفت های دهانی ممکن است تکلم، غذا خوردن و نوشیدن را کمی برای افراد سخت کنند. خانم ها، نوجوانان و افرادی که سابقه خانوادگی دارند بیشتر در معرض خطر ابتلا به این ضایعات هستند. آفت دهانی به هیچ عنوان مسری نیست و اصولا بین ۱ الی ۲ هفته از بین می روند و نیازی به درمان پزشکی ندارند.

برفک دهان

برفک دهان نوعی عفونت قارچی است که بیشتر در کودکان و سالمندان رایج است. البته افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، آنتی بیوتیک مصرف می کنند، دچار بیماری دیابت هستند یا از داروهای کورتیکواستروئید استفاده می کنند هم در معرض بروز برفک دهانی هستند.

برفک ها برجستگی های سفید و دردناک روی زبان، لثه ها، داخل گونه ها و لوزه ها هستند که در برخی مواقع می توانند حس چشایی فرد را دچار اختلال کنند.

تبخال

یکی از رایج ترین انواع زخم های دهانی، تبخال است. تبخال به دلیل عفونت ناشی از ویروس هرپس سیمپلکس بر روی لب ها، لثه ها، سقف دهان، زبان و داخل گونه ها ایجاد می شود.

برخی از افراد با ایجاد تبخال علائمی مثل تب و درد عضلانی را تجربه می کنند. تبخال مسری می باشد و با لمس بزاق و پوست آلوده به ویروس احتمال انتقال ویروس وجود دارد.

لکوپلاکی

در صورتی که دچار بریدگی یا زخم دهانی بدون اینکه بیماری زمینه ای داشته باشید، می شوید نیاز است که نحوه مراقبت از دهان و دندان شما بررسی شود. برخی از این زخم های دهانی ممکن است به دلیل وجود دندان های تیز یا شکسته، یک اندازه نبودن دندان ها و وجود بریس های ارتودنسی در دهان با سیم های بیرون زده ایجاد شوند.

لکوپلاکی در واقع نوعی واکنش به تحریک های آزاردهنده می باشد و اصولا به شکل برجستگی های سفید و بدون درد هستند. البته در برخی مواقع لکوپلاکی می توانند حالت پیش سرطانی داشته باشند.

زبان جغرافیایی

زبان جغرافیایی به حالتی گفته می شود که قسمت هایی از زبان دچار برآمدگی می شوند و شکل نقشه به خود می گیرند. این لکه ها ممکن است دائما حالت و الگوی خود را تغییر دهند اما به طور کلی زبان جغرافیایی بی ضرر است و مشکلی در سلامتی فرد ایجاد نمی کند.

لیکن پلان

لیکن پلان یکی از راش های نادر است که اصولا روی زبان یا داخل گونه به شکل پلاک های سفید مشبک یا برآمدگی های قرمز براق دیده می شود. علت لیکن پلان مشخص نیست و در صورتی که ایجاد زخم یا درد نکند نیازی به درمان ندارد.

زخم دهان نشانه چیست؟

علت زخم دهان می تواند متفاوت باشد در ادامه به رایج ترین دلایل ایجاد این عارضه در دهان و زبان خواهیم پرداخت:

عفونت

یکی از دلایل اصلی ایجاد زخم های دهانی به خصوص تبخال، آفت های داخل دهانی و … عفونت های قارچی و ویروسی می باشند.

زبان دارای موهای سیاه

زبان دارای موهای سیاه حالتی بدون درد می باشد که به دلیل بلند شدن پرزهای روی زبان و به دام انداختن باکتری های روی زبان ایجاد می شود. رویش مو روی زبان به دلایل مختلفی مثل مصرف آنتی بیوتیک، استعمال دخانیات، بهداشت ضعیف دهان و دندان، نوشیدن بیش از حد چای و قهوه و عدم تولید کافی بزاق ایجاد می شود.

دندان قروچه

یکی دیگر از دلایل ایجاد زخم در دهان می تواند به دندان قروچه یا فشردن دندان ها روی هم به خصوص در زمان خواب باشد. در واقع فشردن دندان ها روی هم می تواند باعث گاز گرفتن داخل گونه و در نتیجه بیماری و التهابات لثه شود.

بیماری ‌های لثه

التهاب لثه شروع بیماری های لثه است که با علائمی مثل لثه های متورم، قرمز و خونریزی همراه است. در صورت عدم درمان بیماری های لثه با تحلیل لثه و ایجاد پلاک های بین لثه و دندان ممکن است فرد دندان های خود را از دست بدهد.

جراحی دندان

در برخی مواقع پس از جراحی های دندانپزشکی ممکن است اثر رنگی آبی – خاکستری در بافت نرم دهان دیده شود که به آن آمالگام تتو گفته می شود. آمالگام تتو در دهان به دلیل باقی ماندن بخش کوچکی از نقره موجود در آمالگام در بافت نرم گونه و لثه ایجاد می شود. آمالگام تتو مشکل خاصی ندارد اما در صورتی که این زخم گسترش پیدا کند و یا اینکه تغییر رنگ دهد به احتمال زیاد مشکل از جای دیگری است و اصلا آمالگام تتو نیست.

اشعه ماوراء بنفش

قرار گرفتن در معرض پرتو اشعه ماوراء بنفش هم می تواند باعث ایجاد زخم دهانی و آسیب به لب ها شود.

سرطان

سرطان دهان امکان دارد باعث ایجاد زخم دهانی طولانی مدت بدون توجیه در دهان، صورت یا گردن شود که منجر به ایجاد اختلال در جویدن، تکلم و بلع فرد می شود. علت آن ممکن است استعمال دخانیات، مصرف نوشیدنی های الکل دار، قرار گرفتن در معرض نور خورشید و سابقه خانوادگی باشد.

زخم دهان در شیمی درمانی نشانه چیست؟

ایجاد زخم دهان در شیمی درمانی بستگی به نوع و دوز داروی مصرفی دارد. از جمله داروهایی که در شیمی درمانی باعث ایجاد زخم می شوند عبارتند از:

• سیس پلاتین؛
• فلوراوراسیل؛
• کاپسیتابین؛
• متوترکسات؛
• دوکسوروبیسین؛
• سیتارابین؛
• اتوپوزید؛

درمان سریع زخم دهان

• همان طور که گفتیم اصولا انواع زخم های دهانی در منزل و بدون درمان خاصی به مرور رفع می شوند و برخی دیگر نیز تنها با اجتناب از رفتارهای آسیب زننده و تغییر عادات از بین می روند.
• از جمله روش های درمان زخم دهان و زبان در خانه می توان به استفاده از مسواک های نرم، نخ دندان کشیدن ملایم تر و استفاده از گارد دهان در هنگام خواب به منظور محافظت از بافت نرم پوست اطراف دندان ها اشاره کرد.
• در صورتی که زخم های ناشی از آفت یا بریدگی دارید از خوردن غذاهای داغ، سفت و اسیدی تا زمان خوب شدن به طور کامل زخم خودداری کنید. همچنین شستشو با آب نمک، مصرف داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و آسپرین و همچنین قرار دادن کمپرس یخ در محل زخم می تواند به بهبود درد این نوع زخم های دهانی کمک کند. استفاده از پمادهای مخصوص تبخال و آفت هم می توانند در درمان سریع این نوع زخم ها کمک کنند.
• در صورتی که تشخیص پزشک این باشد که این مشکل برای درمان نیاز به زمان دارد برای تسریع روند درمان ممکن است دهانشویه برای زخم دهان که حاوی استروئید دگزامتازون است را تجویز کند. همچنین برخی از محصولات موضعی که به شکل پماد، ژل، خمیر یا مایع هستند هم می توانند در درمان سریع زخم دهان موثر باشند.
• گاهی پس از نصب براکت های ارتودنسی ممکن است به دلیل برخورد این براکت ها باعث ایجاد زخم در دهان شود. در صورتی که دچار زخم دهان بعد از ارتودنسی شده اید هر چه سریعتر به متخصص ارتودنسی خود مراجعه کنید؛ ممکن است پزشک شما از موم ارتودنسی و یا روکش های سیلیکونی استفاده کند.

روش های درمان خانگی زخم دهان

غرغره کردن آب نمک

یکی از روش های درمان خانگی زخم دهان غرغره کردن آب نمک است به این صورت که روزانه چندین بار یک قاشق چایخوری نمک را در یک لیوان آب ولرم مخلوط کنید و هر چند ساعت یک بار این محلول را در دهانتان بچرخانید.

دهانشویه جوش شیرین

اگر به دنبال دهانشویه برای زخم دهان از نوع خانگی هستید، دهانشویه جوش شیرین بهترین گزینه است. برای درست کردن این دهانشویه یک قاشق چایخوری جوش شیرین را در نصف لیوان آب ولرم مخلوط کنید و روزانه دهان خود را چندین بار با این محلول شستشو دهید.

از یخ استفاده کنید

یخ تاثیر زیادی در کاهش التهابات و درد ناشی از زخم های دهانی دارد. تکه ای یخ روی زخمتان قرار دهید و با کمک زبان یا انگشتتان چند دقیقه یخ را روی ناحیه قرار دهید.

سوالات متداول