متخصص ارتودنسی کیست و چه فرقی با دندانپزشک دارد؟

فرق بین متخصص قلب، ارتوپد، متخصص اعصاب و سایر متخصص ها با پزشک عمومی برای مردم کاملا واضح است. اما بسیاری از افراد هنوز فرق بین دندانپزشک و متخصص ارتودنسی یا ارتودنتیست را نمی دانند. این مسئله باعث مراجعه اشتباه افراد به مطب های دندانپزشکی و ارتودنسی می شود. در اینجا خدماتی که یک ارتودنتیست و یک دندانپزشک ارائه می دهند را توضیح داده ایم و فرق بین ارتودنتیست و دندانپزشک را توضیح می دهیم.

ارتودنسی دندان چیست؟

ارتودنسی دندان یکی از شاخه های تخصصی رشته دندانپزشکی است که در آن به اصلاح انواع ناهنجاری دندانی و فکی پرداخته می شود. در واقع دکتر ارتودنسی به کمک استفاده از ابزارها و متدهای درمانی خاص به اصلاح و بهبود موقعیت دندان ها و فک ها و در نهایت بهبود ظاهر افراد و همچنین بهبود کیفیت زندگی آنها کمک شایانی می کند. در ادامه می توانید تصاویر قبل و بعد از درمان ارتودنسی توسط دکتر کامیار خضری متخصص ارتودنسی در کرج و تهران مشاهده کنید:

متخصص ارتودنسی کیست؟

متخصص ارتودنسی یا ارتودنتیست (orthodontist) کسی است که پس از گذراندن دوره ۶ ساله دندانپزشکی عمومی، به مدت ۳ الی ۴ سال در زمینه تخصص ارتودنسی تحصیل کرده است. به عبارت دیگر، تمامی ارتودنتیست ها دندانپزشک اند اما دندانپزشک های عمومی نمی توانند درمان ارتودنسی را انجام دهند.

دکتر ارتودنسی خوب کسی است که ساختار فک و دهان را کاملا می شناسد، ناهنجاری دندانی و فکی بیمار را به درستی تشخیص می دهد و بهترین روش و ابزار را برای بهبود آن انتخاب می کند.

دکتر ارتودنسی چه کارهایی انجام می دهد؟

دندان ها باید به طور مرتب در فک بالا و پایین قرار بگیرند و به هیچ طرفی مایل نشوند. اگر فاصله ای بین دندان ها وجود داشته باشد، این فاصله در طول زمان بیشتر شده و دندان ها را کج می کند. اصلی ترین کاری که یک دکتر ارتودنسی انجام می دهد، صاف و مرتب کردن دندان ها و از بین بردن فاصله بین آنهاست. اگر دندان ها بیش از حد شلوغ باشند، احتمال ابتلا به بیماری پریودنتال و تحلیل رفتن لثه بالا می رود. ارتودنتیست با کشیدن دندان های اضافی، فضای کافی برای سایر دندان ها ایجاد می کند.

دکتر ارتودنسی با نصب بریس ها به روش های مختلف مثل ارتودنسی ثابت، متحرک و ارتودنسی نامرئی تمامی این مشکلات را می تواند برطرف کند. بریس ها از براکت ها و سیم هایی تشکیل می شوند که دندان ها را هل داده و در موقعیت درست قرار می دهند. براکت های ارتودنسی روی سطح بیرونی یا داخلی دندان ها نصب می شود و یک سیم قوس دار از بین براکت ها عبور می کند، این سیم در طول دوره درمان تنگ تر می شود تا نتیجه دلخواه حاصل گردد.

ارتودنتیست علاوه بر درمان، ارتودنسی پیشگیرانه یا همان ارتودنسی کودکان را نیز انجام می دهد. ارتودنسی پیشگیرانه باعث جهت دهی صحیح دندان ها در دوران رشد و شکل گیری صحیح فک ها می شود. علاوه بر همه این ها چنانچه ناهنجاری های دندانی و فکی شدید باشند، ممکن است ارتودنتیست دست به جراحی فک هم بزند.

کارهایی که در حیطه کاری یک دکتر ارتودنسی قرار دارد را به طور خلاصه می توان به صورت زیر بیان کرد:

• نظارت بر رشد صورت (خط فک و نحوه جویدن) در کودکان
• تشخیص و درمان نامرتبی دندان ها و فک ها (مال اکلوژن)
• ارائه برنامه درمانی شامل بریس ها و نگهدارنده ها
• انجام جراحی فک یا جراحی دندان ها برای مرتب کردن آنها
• نصب دستگاه های ارتودنسی مانند بریس ها، وسیع کننده کام (پالاتال اکسپندر) و هدگیر ارتودنسی
• درمان اوربایت و آندربایت (جلو بودن فک)
• رفع شلوغی دندان ها

انواع درمان های ارتودنسی به کار رفته توسط ارتودنتیست کدامند؟

انواع روش های ارتودنسی دندان به منظور اصلاح موقعیت دندان ها و فک دو نوع هستند که شامل ارتودنسی ثابت و ارتودنسی متحرک است. در واقع دکتر ارتودنسی با توجه به سن بیمار و شدت ناهنجاری بهترین روش ارتودنسی را انتخاب می کند.

البته هر کدام از انواع روش های ارتودنسی نیز خود انواع مختلفی دارند که به شرح زیر است (جهت شناخت بیشتر انواع روش های ارتودنسی می توانید روی نام آنها کلیک کنید و در صفحه مربوطه بیشتر درباره تک تک روش ها مطالعه کنید).

از جمله روش های ارتودنسی ثابت عبارتند از:

• ارتودنسی فلزی سنتی
• ارتودنسی دیمون
• ارتودنسی پشت دندانی یا لینگوال
• ارتودنسی سرامیکی

از جمله روش های ارتودنسی متحرک عبارتند از:

• پلاک های شفاف مانند اینویزیلاین ها
• ریتینر ارتودنسی

فرق بین متخصص ارتودنسی و دندانپزشک در چیست؟

اگرچه هم دندانپزشک و هم متخصص ارتودنسی بر روی سلامت و زیبایی دهان و دندان تمرکز می کنند اما کارهایی که انجام می دهند با هم متفاوت است. دندانپزشک طیف وسیعی از کارهای زیبایی و ترمیمی دندان ها را انجام می دهد. اما ارتودنتسی یک شاخه تخصصی از دندانپزشکی یعنی صاف و مرتب کردن دندان ها و اصلاح طرز جویدن را به عهده دارد.

اگر بخواهیم خدمات یک دندانپزشک را به طور خلاصه بیان کنیم، به صورت زیر خواهد بود:

• ترمیم پوسیدگی و پر کردن دندان
• عصب کشی
• درمان بیماری ها و عفونت لثه
• سفید کردن دندان
• جرمگیری
• روکش کردن  دندان
• کشیدن دندان

چه زمانی به دکتر ارتودنسی مراجعه کنم؟

توصیه می شود که همه افراد در سنین کودکی (۹-۸ سالگی) به یک ارتودنتیست مراجعه کنند. دندان های اصلی در این سنین شروع به رشد و جهت گیری می کنند و یک دکتر ارتودنسی خوب می تواند تشخیص دهد که آیا جهت گیری آنها صحیح است؟ آیا شلوغی دندانی در آینده رخ خواهد داد؟ محل رویش هر دندان مناسب است یا خیر؟

البته این ویزیت نباید فقط یکبار اتفاق بیفتد و چک آپ های دوره ای باید تداوم داشته باشند. افراد بالغی که دندان های کج، روی هم قرار گرفته و نامرتبی دارند هم باید مستقیما به دکتر ارتودنسی مراجعه کنند.

چه زمانی به دندانپزشکی بروم؟

اگر دندان خراب (پوسیدگی دندان)، دندان درد و نیاز به کشیدن دندان دارید، باید به یک دندانپزشک عمومی مراجعه کنید. به علاوه، یک دندانپزشک می تواند در درمان عفونت دندان و بیماری های لثوی نیز به شما کمک کند.

در جلسات ارتودنسی چه اتفاقی می افتد؟

زمانی که به مطب ارتودنسی مراجعه می کنید، ارتودنتیست در جلسه مشاوره ارتودنسی مشکل دندان یا فک شما را تشخیص می دهد. پس از آن، بهترین ابزار و روش را برای درمان آن تعیین می نماید. در بیشتر موارد، بیمار چندین بار به مطب ارتودنسی مراجعه می کند. بریس های ارتودنسی و اینویزیلاین ها متداول ترین ابزارهای ارتودنسی هستند که برای تنظیم دوباره آنها باید در طول سال چندین بار ویزیت شوید.

اگر فرزندتان فک کوچکی دارد، احتمالا به منظور ایجاد فضای کافی برای رشد دندان ها و عمکرد بهتر زبان از وسیع کننده کام (پالتال اکسپندر) استفاده می شود.

به بیماران کم سن و سالی که دچار آندربایت هستند، استفاده از هدگیر ارتودنسی توصیه می شود. هدگیر چند نوار دارد که روی سر قرار گرفته و به رشد صحیح صورت کودک کمک می کند. بیمار از هدگیر تنها در طول خواب استفاده خواهد کرد.

جلسه اول ارتودنسی شامل معاینه و مشاوره به همراه عکسبرداری از داخل دهان می باشد. در جلسه بعدی دستگاه های ارتودنسی روی دندان ها نصب می شوند. پس از آن شما دکتر ارتودنسی خود را به طور مرتب ملاقات خواهید کرد تا شرایط فک و دندان ها بررسی و بریس ها دوباره تنظیم شوند. پس از آن که دندان ها در جهت و به مقدار مطلوب حرکت کردند، بریس ها از دهان خارج خواهند شد. پروسه درمان ارتودنسی بسته به میزان پیچیدگی شرایط دندانی هر بیمار بین یک تا دو سال به طول می انجامد.

چه متخصصانی با متخصصین ارتودنسی در ارتباط هستند؟

علاوه بر دندانپزشک عمومی که پس از مشاهده وضعیت دهان و دندان بیماران ممکن است آنها را به ارتودنتیست ارجاع دهند، پزشکان دیگری مانند جراح دهان، فک و صورت نیز در برخی شرایط مراجعه کنندگان خود را به دکتر ارتودنسی ارجاع می دهند. یکی از جراحی های متداول فک جراحی ارتوسرجری است که در واقع به دست ارتودنتیست و جراح فک انجام می شود. در برخی مواقع نیز قبل از انجام ایمپلنت دندان نیز ممکن است متخصص شما را به منظور برطرف کردن نامنظمی های دندانی به یک ارتودنتیست ارجاع دهد.

سوالات متداول