ارتودنسی فانکشنال

ارتودنسی فانکشنال یکی از زیر شاخه های جالب ارتودنسی است که شاید بیشتر مردم با آن آشنایی نداشته باشند. ارتودنسی فانکشنال نه تنها دندان ها را صاف می کند بلکه قادر است فک بالا و پایین را به جای اصلی خود بازگرداند و ظاهر فرد را بسیار تغییر دهد.

داشتن چانه ی ضعیف و یا فک عقب یا جلورفته می تواند باعث افتادن دهان شود که در نهایت منجر به میگرن، درد گردن و شانه ها، سرگیجه، آپنه خواب، مشکلات شنوایی، اختلالات مفصل گیجگاهی فکی(TMJ)، انسداد مجاری تنفسی، و ظاهر زشت صورت می شوند.

هدف از انجام ارتودنسی فانکشنال صاف کردن دندان به روش های مختلف می باشد مثلا به جای فشار وارد کردن به دندان های روی هم رفته و نامرتب، این فشار به فک وارد می شود تا گسترش پیدا کند و برای دندان ها جا باز گردد. ارتودنسی فانکشنال روی فک بالایی و پایینی قرار می گیرد تا فک را گسترش دهد و نیمرخ زیباتری را به بیمار هدیه کند. همچنین با انجام ارتودنسی فانکشنال، سینوس ها باز شده و آپنه و مشکلات خواب اصلاح خواهند شد. با تکنیک عدم خارج سازی (ارتودنسی ثابت) که در آن از بریس های گسترش دهنده ی کام استفاده می شود می توان به نتایج بسیار خوبی دست یافت. به هر حال این بریس ها متحرک نیستند و باید به صورت ثابت برای زمان مشخصی در دهان قرار داشته باشند. برخی از بیماران با ثابت بودن این بریس ها مشکل دارند اما نتیجه ی حاصل، ارزش این سختی را خواهد داشت.

تفاوت ارتودنسی فانکشنال با ارتودنسی های متداول دیگر چیست؟

بیشتر مردم از راه های مختلفی که برای صاف و یکدست کردن دندان ها استفاده می شود بی اطلاع هستند. اکثر دندان پزشکان تنها از ارتودنسی متداول استفاده می کنند که همیشه هم نمی تواند موثر باشد و تنها ۵ درصد از دندانپزشکان از ارتودنسی فانکشنال برای درمان دندان های کج  استفاده می کنند. اکنون این  سوال پیش می آید که تفاوت این دو چیست؟

برای درک تفاوت این دو باید ابتدا تفاوت بین ارتودنسی و ارتوپدی را دریابید. ارتودنسی درمان جا به جایی یک دندان است ولی ارتوپدی با مشکلات استخوانی سروکار دارد.

در گذشته در آمریکا از ارتودنسی متداول برای درمان بیماران استفاده می شده است. در اوایل دهه ی هشتاد میلادی یک دندان پزشک عمومی به نام جان ویتزیگ روشی اروپایی به نام ارتودنسی فانکشنال برای درمان نامرتبی دندان معرفی کرد و به این طریق ارتودنسی به روش فانکشنال در آمریکا شروع به کار کرد.

در این قسمت به توضیح تفاوت ارتودنسی فانکشنال و ارتودنسی متداول می پردازیم. از آنجایی که محتوا، روش کار و تئوری این دو روش متفاوت است به همین دلیل نتایج نیز متفاوت خواهد بود. ارتودنسی متداول در بزرگسالی قابل اجراست زیرا باید صبرکرد تا همه ی دندان های دائمی دربیایند. در صورتی که دندان ها به شدت به هم نزدیک و توی هم رفته باشند، ممکن است دندان کشیده شود تا جا برای برگشت دندان ها به حالت اصلی و صاف شدن وجود داشته باشد. به محض داشتن فضای کافی، دندان ها صاف می شوند. در ۹۰ درصد اوقات ۴ دندان دو پایه کشیده می شود تا فضا ایجاد شود.

اما مشکل این روش این است که نیمرخ صورت بیمار صاف و نازیبا خواهد شد و لبخند بیمار باریک می شود به طوری که تنها ۶ دندان جلویی وی نمایان می شود. به علاوه دندان ها به عقب کشیده می شوند تا فضاهای خالی ایجاد شده از کشیدن دندان های اضافی را پُر کنند که این می تواند منجر به اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) و مشکلات دستگاه تنفسی شود. این در حالی است که ارتودنسی فانکشنال در سنین بسیار پایین تری (حدود ۷ سالگی) قابل اجرا است. در حالی که بیمار هنوز در سنین رشد است، ارتودنسی باعث گسترش کام و ایجاد فضای لازم برای دندان های نامرتب خواهد شد. با گسترده شدن کام، تمام دندان های دائمی فضای کافی برای اصلاح شدن را خواهند داشت. به این روش که در آن  استخوان جا به جا می شود، ارتوپدی می گویند.

همزمان با گسترش کام، فک پایین به جای اصلی خود که موازی با فک بالاست باز می گردد.  از آنجایی که هیج دندانی در این روش کشیده نمی شود، افرادی که لبخند پهنی دارند می توانند بدون ترس از حالت چهره شان لبخند بزنند. همچنین به علت اینکه  فک پایین به جای عقب رفتن به جلو حرکت می کند، اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) نیز بهبود می یابد.

در مرحله نهایی ارتودنسی فانکشنال از بریس های نامرئی برای صاف کردن دندان ها استفاده می شود به همین دلیل در این روش هم از ارتودنسی و هم ارتوپدی بهره گرفته شده است.

مزایای ارتودنسی فانکشنال چیست؟

ارتودنسی فانکشنال هم از نظر زیبایی و هم از نظر عملکرد دارای مزیت های فراوانی است:

• روند درمان شامل اصلاح ساختار صورت، هماهنگ شدن فک بالا و پایین، فضاسازی برای دندان های نامرتب، اصلاح حالت سر و گردن و همچنین ماهیچه های اطراف می باشد.
• لبخندی پهن تر، همراه با نیمرخی زیباتر برای بیمار به ارمغان می آورد.
• در این روش توازن صورت همراه با رشد بیمار حفظ می شود.
• ارتودنسی فانکشنال باعث کاهش اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) می شود.
• نتایج آن با ثبات است.
• فرآیند حذف دندان به ندرت انجام می شود.
• در این روش از ابزار هایی استفاده می شود، که نگهداری و نظافت آنها نسبت به دیگر ارتودنسی ها بسیار آسان تر است.
• امکان برداشتن آسان ارتودنسی برای انجام ورزش یا نواختن آلت موسیقی.
• در این روش درمان می تواند در سنین بسیار پایین (۳ تا ۸ سال) آغاز شود.

معایب ارتودنسی فانکشنال

برخی اوقات در مسئله ی رعایت بهداشت دهان و دندان بزرگترین دشمن مان خودمان هستیم. ارتودنسی فانکشنال نیازمند منظم بودن بیمار و همکاری وی با پزشک می باشد. در مراحل بعدی ارتودنسی فانکشنال از بریس های متحرک استفاده می شود و در صورتی که فرد به طور منظم و طبق دستور پزشک از این بریس ها استفاده نکند و به ندرت از آن استفاده کند، ارتودنسی اثرگذار نبوده و درصد موفقیت درمان به طرز چشمگیری پایین خواهد آمد.

به گفته ی برخی منابع، انتخاب ارتودنسی فانکشنال تصمیمی بسیار جدی است. برای تشخیص روش درمانی بهتر و موثرتر ( چه کودک و چه بزرگسال) دندانپزشک موظف است تا توصیه ها و نکات مهم هر روش را به شما بگوید و در انتخاب مناسب ترین روش به شما کمک کند. به خاطر داشته باشید که ارتودنسی فانکشنال لبخندی پهن تر و زیباتر را برایتان به ارمغان میآورد.

ارتودنسی فانکشنال برای کودکان

مانند بسیاری از درمان های دندانی، هر چقدر درمان کجی دندان و فک عقب یا جلو آمده زودتر و در سنین پایین تری انجام شود می تواند محافظه کارانه تر و موثر تر واقع شود. کودکان در سن ۶ تا ۹ سال می توانند اولین بریس خود را دریافت کرده و درمان فانکشنال را آغاز کنند. در صورت لزوم می توان بریس ها را پس از درآمدن دندان های اصلی قرار داد.

درمان نقص های ساختاری فک یا مشکلات کام در سنین پایین می تواند لبخندی دائمی و زیبا برای آنها خلق کند و از به وجود آمدن مشکلات جدی در آینده جلوگیری کند.

اصلاح کام همزمان با رشد آن می تواند خطر ابتلا به اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) و مشکلات آپنه خواب را کاهش دهد. برای برخی از کودکان ارتودنسی فانکشنال می تواند نیاز گذاشتن بریس را از بین ببرد. از آنجایی که کام در چند بُعد گسترش پیدا می کند، عدم همترازی کام بالا و پایین می تواند در نتیجه ی اصلاح و حرکت دندان ها، با یکدیگر همتراز شود.