وسیع کننده کام یا پالاتال اکسپندر چیست؟
در این مقاله به طور کامل با وسیع کننده کام، زمینه های مورد استفاده، بهترین سن استفاده از آن، مزایا و معایب و نکات دیگر آشنا خواهید شد.
وسیع کننده کام چیست؟
اول از همه باید بدانید که منظور از پالاتال همان سقف دهان یا کام شما است. و یک پالاتال اکسپندر یا همان وسیع کننده به دستگاهی گفته می شود که سقف دهان شما را وسیع و پهن تر از آنچه که هست می کند.
برخی از افراد (معمولا بچه ها) بنا به دلایلی سقف دهان کوچکی دارند که منجر به بروز انواع ناهنجاری های فکی (مال اکلوژن) می شود. ناهنجاری های فکی نیز خودشان باعث بروز مشکلاتی مثل دشواری در تکلم و جویدن و به هم ریختن تناسب ظاهر افراد می شوند. متخصص ارتودنسی با کمک یک پالاتال اکسپندر یا وسیع کننده کام کاری می کند که این مشکلات حل شده و یا دیگر به وجود نیایند.
از این وسیله معمولا پیش از سن بلوغ و در زمانی که هنوز فک ها و سقف دهان به طور کامل رشد نکرده اند استفاده می شود تا به تدریج باعث پهن شدن کام دهان شوند.
چه زمانی به یک وسیع کننده ارتودنسی نیاز دارید؟
معمولا در سه وضعیت یا شرایط مختلف متخصصان ارتودنسی ترجیح می دهند برای برطرف کردن و یا اصلاح ناهنجاری فکی و دهانی از پالاتال اکسپندرها استفاده کنند.
موقعیت اول: کراس بایت
زمانی است که شخص کراس بایت خفیف تا شدید دارد. یعنی زمانی که فک های بالا و پایین با هم هم تراز نیستند و باعث می شود دندان های جلویی یکی از فک ها، دندان های جلویی دیگری را بپوشاند.
موقعیت دوم: کراودینگ دندان
زمانی که ازدحام دندان ها در دهان زیاد است یا به اصطلاح دهان شلوغ است یا کراودینگ وجود دارد. این اتفاق زمانی رخ می دهد که فک کوچک است یا دندان ها بزرگند و وقتی جوانه می زنند فضای کافی برای قرار گیری ندارند. بنابراین دندان ها هر کدام به یک سمت متمایل می شوند. اگر کودکی فک کوچک داشته باشد، یک متخصص ارتودنسی خوب میتواند با کمک وسیع کننده کام کاری کند که تا قبل از رویش دندان دائمی فضای کافی برای آن ها ایجاد شود.
موقعیت سوم: دندان نهفته
زمانی که دندان نهفته وجود داشته باشد و بنا به دلایلی نتواند جوانه بزن نیز مشکلاتی برای شخص به وجود خواهد آمد. متخصص ارتودنسی می تواند با کمک پالاتال اکسپندرها فضای لازم برای دندان های نهفته ایجاد کند تا بدون در آوردن و کشیدن دندان مشکل را حل کند.
بیشتر بخوانید: آیا کشیدن دندان در ارتودنسی لازم است؟
انواع وسیع کننده کام
انواع وسیع کننده کام در دو دسته ثابت و متحرک دسته بندی می شوند که در ادامه بیشتر درباره آنها صحبت خواهیم کرد.
اکسپندر متحرک
در صورتی که سقف دهان شما تنها کمی کوچکتر از حد طبیعی باشد، متخصصین ارتودنسی اکسپندرهای متحرک را تجویز می کنند. شما موظف هستید که اکسپندر متحرک را در ۲۴ ساعت شبانه روز به غیر از مواقعی که غذا می خورید، مسواک می زنید یا ورزش می کنید استفاده کنید تا تاثیر خود را بگذارد.
وسیع کننده سریع هایرکس
وسیع کننده سریع هایرکس نوعی وسیع کننده کام ثابت است که به دور دندان های آسیاب یا مولر وصل می شود. البته هایرکس ها یک پیچ دارند که بیمار به کمک آن می تواند دستگاه را تنظیم کند.
ابزار کواد هلیکس
سیستم این نوع اکسپندر بسیار جالب است که و مشابه وسیع کننده سریع هایرکس به دندان های مولر متصل می شود. در ابتدای درمان به صورت فشرده است اما با گذشت زمان به سقف دهان باز شده و باعث افزایش فضای کام می شود. این ابزار برخلاف نوع قبلی نیازی به تنظیمات ندارد.
متسع کننده هاس
این نوع وسیع کننده کام نیز مانند هایرکس قابلیت تنظیم شدن دارد و باعث مستع شدن فضای سقف دهان می شود.
بهترین سن برای استفاده از وسیع کننده کام چیست؟
استفاده از پالاتال اکسپندرها تنها در یک دوره زمانی خاص قابل توجیه است و بعد از آن سخت می توان با کمک آن ها مشکلات ذکر شده در این مقاله را برطرف کرد. این دوره زمانی خاص، زمانی است که کودک هنوز به بلوغ فیزیکی کامل نرسیده و فک های بالا و پایینش در حال رشد هستند.
برای همین اگر بخواهیم یک دوره زمانی طلایی برای استفاده ار وسیع کننده های ارتودنسی را به شما معرفی کنیم خواهیم گفت بهترین سن برای دختران ۱۲ تا ۱۳ سالگی است و برای پسران نیز ۱۳ تا ۱۴ سالگی است. برای بچه های بزرگتر از این می توان از گسترش دهنده کام استفاده کرد، اما اینکار تقریباً دیگر مؤثر نیست.
نکته مهم این است که اگر مشکلات کراس بایت، ازدحام و یا نهفتگی دندان ها در این سنین حل نشود بعدها مشکلات دیگری برای شخص به وجود می آید که درمان و اصلاح آن ها نیازمند زمان و هزینه بیشتری خواهد بود.
بیشتر بخوانید: ارتودنسی کودکان
وسیع کننده ارتودنسی چگونه کار میکند؟
برخلاف تصور خیلی از مردم که فکر می کنند وسیع کننده های گام تنها برای سقف دهان مورد استفاده قرار می گیرند، این دستگاه ها می توانند برای فک پایین نیز استفاده شوند. بر همین اساس ما کلا دو نوع اکسپندر ارتودنسی داریم:
اکسپندر فک پایین
هنگامی که تنها دندانهای فک پایین دچار ازدحام و شلوغی هستند، متخصص ارتودنسی می تواند از یک اکسپندر ارتودنسی مخصوص فک پایین برای برطرف کردن مشکل ازدحام استفاده کند. با این حال، اکسپندر فک پایین در واقع فک را پهن نمی کند بلکه قوس فک تحتانی را بسط می دهد. اکسپندر فک پایین می تواند دندان هایی که به سمت داخل رفته اند و یا کج شده اند را صاف کند.
بیشتر بخوانید: ارتودنسی فک پایین
اکسپندر فک بالا
ویسع کننده کام فک بالا همانطور که پیشتر هم گفتیم، فک بالا و کام دهان که شامل دو بخش استخوانی و غضروفی است را پهن می کند. اکسپندرها شاید باعث ایجاد فاصله قابل توجه در بین برخی از دندان ها شوند اما جای نگرانی وجود ندارد زیرا متخصص ارتودنسی با کمک نگهدارنده ها و ریتینرها اقدام به نزدیک کردن دندان ها می کند.
بیشتر بخوانید: ارتودنسی فک بالا
آیا پالاتال اکسپندر درد دارد؟
در ابتدای نصب و استفاده، ممکن است کمی درد و ناراحتی تجربه کنید. احتمالا به سقف دهان، لثه ها، دندان ها و مفاصل فک فشار وارد شود و همین باعث درد شود. البته خیلی زود و به محض اینکه کودک به آن عادت کرد درد ناراحتی کاهش یافته و از بین می رود.
معایب پالاتال اکسپندر چیست؟
هرچند که وسیع کننده کام فواید زیادی دارد و برای اصلاح مشکلات خاص دندان استفاده می شود اما در کنار آن فواید برخی عوارض نیز دارد. رایج ترین عوارض اکسپندرهای ارتودنسی عبارت است از:
- سردرد
- دشواری در صحبت کردن
- افزایش تولید بزاق دهان
- ایجاد فاصله بین دندان ها
- گیر کردن ذرات ریز مواد غذایی در اطراف دستگاه
بیشتر بخوانید: درمان فاصله بین دندان ها چگونه است؟
چگونه با وجود یک پالاتال اکسپندر بهداشت دهان و دندان خود را رعایت کنیم؟
هر زمان که شما یک دستگاه ارتودنسی در دهان خود داشته باشید، احتمال رشد باکتری ها بیشتر خواهد شد زیرا تمیز کردن دهان و دندان با کمک این دستگاه ها دشوار است و شاید همه با دقت اینکار را انجام ندهند. برای رعایت و حفظ بهداشت دهان و دندان خود حتما به موقع مسواک بزنید، مواد غذایی نرم بخورید و به طور مرتب به متخصص ارتودنسی خود مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید: بهداشت دهان و دندان حین ارتودنسی چگونه باید باشد؟
قیمت وسیع کننده کام چقدر است؟
هزینه پالاتال اکسپندرها بستگی به جایی دارد که شما در آن زندگی می کنید و اینکه به کدام متخصص ارتودنسی مراجعه می کنید. اما، به طور کلی، هزینه درمان با این دستگاه ها به طور میانگین بین ۲ تا ۳ هزار دلار است (هزینه ها در ایران متفاوت است و خیلی کمتر است). و خوشبختانه، بیمه معمولاً هزینه را تحت پوشش قرار می دهد زیرا استفاده از این دستگاه معمولاً یک درمان لازم برای سلامتی دهان است و هیچ جنبه زیبایی ندارد.
از کجا برای کودک خود وسیع کننده کام بگیرم؟
چنانچه فرزند شما با هر کدام از مشکلات ذکر شده در این مقاله مواجه است باید به یک متخصص ارتودنسی خوب مراجعه کنید. اگر در کرج یا تهران هستید می توانید به مطب دندانپزشکی دکتر کامیار خضری مراجعه کنید تا ما با بررسی مشکل دلبندتان، اگر لازم بود اکسپندر تجویز و نصب کنیم. اگر سوالی دارید اینجا و اگر میخواهید به صورت آنلاین نوبت دریافت کنید روی لینک دریافت نوبت کلیک کنید.
سوالات متداول
به طور معمول مدت زمان استفاده از این دستگاه های ارتودنسی ۱ تا ۳ هفته است. اما بسته به موقعیت و شدت مشکل کودک میتوان تا ۶ ماه و یا حتی بیشتر اکسپندر استفاده کرد.
کودک در حین استفاده از این دستگاه ها باید از خوردن از غذاها و شیرینی جات چسبناک و سفت و سخت خودداری کند. این موارد می تواند شامل پاپ کورن، یخ، چیپس، آبنبات و … باشد.
