خطرات و عوارض ارتودنسی دندان

ده ها سال است که از انواع بریس های ارتودنسی برای اصلاح مشکلات بایت، صاف کردن دندان ها و حرکت آنها به جایگاه اصلی شان استفاده می شود. بریس های ارتودنسی با وجود مزایای بسیار زیادی که دارند؛ می توانند عوارض و خطراتی را نیز در پی داشته باشند. در ادامه مقاله وب سایت تخصصی دکتر کامیار خضری متخصص ارتودنسی در کرج به اینکه خطرات و عوارض ارتودنسی دندان چیست خواهیم پرداخت با ما همراه باشید.

عوارض ارتونسی دندان چیست؟

از جمله عوارض ارتودنسی دندان عبارتند از:

• درد دندان بعد از ارتودنسی
• عود کردن نقص های ارتودنسی
• تحلیل ریشه
• زرد شدن دندان ها بعد از ارتودنسی
• زخم شدن دهان در طول درمان ارتودنسی
• پوسیدگی دندان یا بیماری لثه
• آسیب به مینای دندان
• واکنش آلرژیک
• انکیلوز

درد دندان بعد از ارتودنسی

با شروع درمان ارتودنسی و قرارگرفتن بریس ها بر روی دندان ها، ممکن است بیمار تا زمان عادت کردن به بریس ها دچار دندان درد و ناراحتی شود. میزان این درد ارتودنسی در همه ی افراد یکسان نیست و به آستانه ی تحمل و نوع بریس استفاده شده در دهان فرد بستگی دارد.

در صورتی که پس از قرارگرفتن بریس های ارتودنسی، احساس درد و فشار روی دندان هایتان داشتید، می توانید با مشورت متخصص ارتودنسی خود، از قرص های مسکن مثل ژلوفن استفاده کنید.

عود کردن نقص های ارتودنسی

تمام نقص های ارتودنسی پس از درمان شدن، مستعد بازگشت به حالت اولیه خود هستند. البته می توان با استفاده از نگهدارنده (ریتینر) از عود کردن ارتودنسی جلوگیری کرد.

ریتینرها وسیله هایی هستند که به صورت سفارشی و مخصوص دندان های هر شخص ساخته می شوند. این نگهدارنده ها دارای سیم هایی هستند که در پشت دندان ها قرار می گیرند و به دندان ها اجازه حرکت نمی دهند. این مرحله در نتیجه ی ارتودنسی بسیار موثر است.

تحلیل ریشه

تحلیل ریشه به معنای کوتاه شدن ریشه در طول درمان ارتودنسی است. در برخی موارد تحلیل ریشه شامل از بین رفتن نوک ریشه است و مشکل جدی ایجاد نخواهد کرد، درحالی که برخی بیماران (به ندرت) بیش از نیمی از ریشه دندان خود را از دست می دهند که می تواند بر سلامت بیمار و ثبات دندان اثرگذار باشد.

با اینکه علت اصلی تحلیل ریشه هنوز مشخص نیست اما به نظر می رسد که استفاده از بریس های ارتودنسی بیش از ۲ یا ۳ سال می تواند احتمال بروز این مشکل را افزایش دهد. بسیاری از متخصصان ارتودنسی، قبل، بعد و در اواسط درمان از دندان ها و فک عکس رادیولوژی تهیه می کنند تا در صورت تحلیل رفتن ریشه، سریعا از آن آگاه شوند.

زرد شدن دندان ها بعد از ارتودنسی

در واقع علت زرد شدن دندان بعد از ارتودنسی به عدم رعایت بهداشت دهان و دندان فرد بر می گردد و نمی توان از آن به عنوان عوارض ارتودنسی یاد کرد. در صورتی که شما از ارتودنسی ثابت استفاده می کنید نیاز است که به مسواک زدن و رعایت بهداشت دهان و دندان خود بیش از پیش اهمیت دهید. زیرا در صورت تجمع مواد غذایی در بین براکت ها ممکن است باعث تغییر رنگ دندان ها شود و با رعایت نکات بهداشتی تا حد بسیار زیادی می توانید از این مشکل در امان باشید. البته در صورت تغییر رنگ دندان ها بعد از ارتودنسی هم جای نگرانی نیست چرا که می توان با روش هایی مثل بلیچینگ دندان، زردی دندان را از بین برد.

زخم شدن دهان در طول درمان ارتودنسی

در ابتدای درمان ارتودنسی زخم یا خراشیده شدن جزئی جداره ی دهان، خصوصا در هنگام استفاده از بریس های ثابت، کاملا طبیعی بوده و پس از چند روز و با عادت کردن دهان به شکل بریس ها از بین خواهد رفت. با این حال می توان با استفاده از وکس ارتودنسی، به راحتی از جداره دهان در برابر زخم شدن محافظت کرد.

پوسیدگی دندان یا بیماری لثه

طی درمان ارتودنسی، تمیز نگه داشتن قسمت هایی از دندان و لثه که در نزدیکی یا زیر سیم های ارتودنسی و براکت ها قرار دارند، بسیار دشوار خواهد بود. تمیز نشدن این قسمت ها موجب باقی ماندن ذرات غذایی و تجمع ماده پلاک دندانی می شود که احتمال پوسیدگی دندان و بیماری لثه (پریودنتیت) را افزایش می دهد.

در این مورد، رعایت بهداشت دهان و دندان اهمیت بسیاری دارد و شامل مسواک زدن (روزی ۲ بار) استفاده از نخ دندان (حداقل روزی یک بار) می باشد که عدم رعایت بهداشت دهان و دندان در طول ارتودنسی نه تنها باعث مشکلات بالا بلکه بوی بد دهان در طول ارتودنسی نیز می شود.

آسیب به مینای دندان

مینای دندان پوششی سخت از جنس مواد معدنی است که روی سطح دندان قرار داشته و از دندان در برابر پوسیدگی محافظت می کند. بریس های ارتودنسی از طریق فرآیندی شیمیایی روی دندان ها نصب می شوند. همچنین برای بهبود اتصال بریس ها، مینای دندان را با اسید اچ (اچینگ) می پوشانند. به دلیل اتصال بریس ها، تمیز کردن دندان بسیار سخت بوده و مینای دندان در اطراف بریس ها پوسیده می شود و ایجاد لکه های سفید می کند. با برداشتن بریس ها و پایان درمان ارتودنسی، مینای دندان ممکن است برای همیشه از دست رفته باشد.

واکنش آلرژیک

یکی از عوارض ارتودنسی دندان که به ندرت رخ می دهد این است که بیماران ارتودنسی به مواد لاستیکی درون کش ها یا الاسترهای ارتودنسی و یا فلز به کار رفته در بریس ها حساسیت داشته باشند. اما در صورتی که بیمار به نیکل یا مواد لاستیکی آلرژی داشته باشد، باید قبل از شروع ارتودنسی به متخصص ارتودنسی خود اطلاع دهد. در این موارد، پزشک از کش های غیر لاستیکی و فلزات جایگزین برای ارتودنسی استفاده می کند.

انکیلوز (ANKYLOSIS)

انکیلوز یکی دیگر از عوارض جدی و نادر ارتودنسی است که به معنای جوش خوردن ریشه ی دندان به استخوان فک می باشد. اگر دندانی قبل از شروع ارتودنسی به استخوان جوش خورده باشد، بریس های ارتودنسی نمی توانند آن دندان را حرکت دهند. از لحاظ ظاهری به نظر می رسد که دندان انکیلوز شده، کوتاه تر از سایر دندان ها بوده و یا درون لثه گیر کرده است. دندان های اطراف به کمک ارتودنسی حرکت می کنند و عدم حرکت یک دندان در طول ارتودنسی مانع اصلاح کامل طرح لبخند و در نتیجه عدم موفقیت درمان ارتودنسی می شود.

سابقه ضربه یا آسیب به یک دندان و ایمپلنت دوباره آن توسط دندانپزشک، می تواند احتمال انکیلوز را افزایش داده و همچنین تشخیص آن را دشوار تر می کند. تشخیص انکیلوز با عکس های رادیولوژی و معاینات بالینی تنها در موارد مشخصی امکان پذیر است بنابراین بهتر است از این عارضه آگاهی پیدا کنید.

روش های کاهش احتمال بروز عوارض ارتودنسی

برای کاهش احتمال آسیب به بریس ها و دندان ها می توان اقدامات زیر را انجام داد:

• حذف غذاهای پر قند و نشاسته که موجب افزایش تولید ماده پلاک و پوسیدگی دندان می شود.
• با احتیاط مسواک بزنید، سعی کنید پس از هر وعده ی غذایی با خمیر دندان فلورایدی و مسواکی نرم این کار را انجام دهید. در صورتی که نمی توانید دندان ها را پس از هر وعده مسواک بزنید، آب را درون دهان بچرخانید و بیرون بریزید.
• از دهان شویه استفاده کنید تا ذرات باقی مانده غذایی از بریس های ارتودنسی بیرون رفته و برای اطمینان از تمیز شدن آنها، دندان ها را در آینه چک کنید (از دهان شویه های فلورایدی استفاده کنید زیرا دندانپزشکان و متخصصان ارتودنسی، آنها را بسیار توصیه می کنند).
• از نخ و خلال دندان برای تمیز کردن لابه لای بریس ها و زیر سیم های ارتودنسی استفاده کنید. همچنین می توانید از مسواک های نرم بین دندانی برای تمیز کردن بریس ها استفاده کنید.
• از خوردن خوراکی های چسبناک مانند آدامس، آبنبات های جویدنی، کارامل و تافی خودداری کنید زیرا ممکن است باعث کنده شدن بند ها و سیم های ارتودنسی شوند.
• از خوردن خوراکی های سخت مانند یخ، آبنبات های سفت، پاپ کورن و آجیل که می توانند باعث شکسته شدن بریس ها شوند، بپرهیزید.
• برای چکاپ و تمیز کردن دندان ها، طبق توصیه متخصص ترمیم و زیبایی دندان باید مرتب به وی مراجعه کنید.
• از دستورالعمل های دندانپزشک که می تواند مدت درمان ارتودنسی و احتمال بروز عوارض بعد از ارتودنسی دندان را کاهش دهد، پیروی کنید.

سوالات متداول