هر آنچه که باید درباره انکیلوز دندان بدانید
انکیلوز دندان اختلالی نادر است که طی آن دندان به استخوان جوش می خورد و مانع از افتادن یا حرکت ارتودنسی می شود. در ادامه با ما همراه باشید تا بیشتر با این اختلال آشنا شوید.
انکیلوز دندان چگونه ایجاد می شود؟
به طور طبیعی نوعی بافت لثه مانند، به نام رباط پریودنتال در اطراف ریشه دندان قرار دارد. این بافت لثه ای از فیبر تشکیل شده است و دندان را در حفره خود ثابت نگه می دارد.
همچنین رباط پریودنتال باید ریشه دندان را بپوشاند به طوری که با استخوان تماسی نداشته باشد. انکیلوز زمانی اتفاق می افتد که در کنار بافت لثه، پلی از جنس سمنتوم شروع به شکل گیری کرده و ریشه و استخوان از طریق آن با یکدیگر تماس پیدا کنند.
در ادامه به نکاتی که باید درباره انکیلوز بدانید می پردازیم:
- طی انکیلوز، رباط پریودنتال توسط بریج استخوانی از بین رفته و ریشه ی دندان به استخوان آلوئولار جوش می خورد. انکیلوز می تواند بر دندان های اصلی و شیری در هر سنی اثر بگذارد و موجب فرورفتن دندان شود. احتمال انکیلوز شدن دندان های آسیاب شیری بیشتر از آسیاب های اصلی است. تعداد دندان های فک جوش ممکن است متفاوت باشد.
- پس از رشد دندان های اصلی هرگونه تغییر دیگری متوقف می شود. در یک کودک در حال رشد، دندان فک جوش فرو رفته تر از سایر دندان ها ظاهر می شود و استخوان آلوئولار الگوی رشد طبیعی خود را طی می کند.
- انکیلوز ممکن است منجر به بدشکلی اسکلت صورت (کاهش ارتفاع صورت، جلو آمدن استخوان گیجگاهی فکی، اُپن بایت) و از دست رفتن دندان آسیاب به علت پوسیدگی و بیماری های پریودنتال شود.
- ویژگی اصلی آسیاب دوم اینفرا اکلوژن آن است که ممکن است موجب مشکلات بایت شود. در برخی موارد انکیلوز دندان می تواند با کج شدن یا تغییر شکل انگشت پنجم (کلینوداکتیلی) همراه باشد.
عوارض و مشکلات دندان های فک جوش
۱. کج شدن دندان های در حال رشد
رشد دندان فک جوش متوقف می شود و دندان در موقعیت قبلی خود ثابت باقی می ماند در حالی که دندان های اطراف رشد کرده و بزرگ می شوند. دندان های اطراف در حین رشد خود، به سمت دندان فک جوش کج می شوند.
۲. دائمی شدن دندان شیری
در صورتی که دندان شیری فک جوش شود، مانع از رشد و درآمدن دندان اصلی خواهد شد و حضور دندان شیری در دهان دائمی می شود.
۳. گیر افتادگی
انکیلوز همچنین می تواند سرعت لازم برای در آمدن دندان های اصلی را نیز کاهش دهد. این در نهایت منجر به گیر افتادن و عدم رشد دندان اصلی می شود.
علل انکیلوز دندان در بزرگسالان چیست؟
علاوه بر انکیلوز دندان شیری، برخی عوامل می تواند موجب انکیلوز دندان بزرگسالان شود:
- عفونت دندان یا استخوان فک که ناشی از آسیبی شدید باشد.
- عفونت لثه که تحت درمان قرار نگرفته و به آن بی توجهی شده باشد.
- فشار آوردن بر یک دندان خاص
- در برخی موارد ژنتیک نقش بسیاری در انکیلوز شدن دندان بزرگسالان ایفا می کند.
- کمبود فضا در لثه
علائم انکیلوز دندان چیست؟
دندانپزشک می تواند تنها با یک نگاه، دندان انکیلوز شده را تشخیص دهد؛ از آنجایی که دندان فک جوش نمی تواند هم سطح سایر دندان ها رشد کند، ارتفاع آن پایین تر از دندان های مجاور می باشد. همچنین ممکن است در میان دندان های بالایی یا پایینی سستی ایجاد کند که می تواند علتی برای کج شدن دندان ها باشد. به همین دلیل بیشتر بیماران ترجیح می دهند که دندان فک جوش را بکشند. برخی از مشکلات شایع ناشی از دندان فک جوش عبارت است از:
- دندان درد
- تورم، قرمزی، خونریزی یا حساس شدن لثه ها
- تورم در اطراف لثه ها
- بوی بد دهان
- بد مزه شدن دهان خصوصا در نزدیکی دندان انکیلوز شده
- سردرد یا صدا دادن استخوان فک
- دشواری در باز کردن دهان (در برخی موارد)
- تورم غدد لنفاوی در گردن (در برخی موارد)
درمان انکیلوز دندان
کشیدن دندان فک جوش آسان است. ابتدا جراح فک، دندان و بافت های اطراف را بی حس می کند. سپس در خط لثه برشی ایجاد می کند و بافت های اطراف را از آن جدا می کند. با ایجاد چنین منفذی، دندانپزشک ابزار باریکی را وارد می کند تا پیوند دندان با استخوان را سست کند و بتواند کار کشیدن را راحت انجام دهد.
پس از این اقدامات، دندانپزشک از ابزار خاصی برای خرد کردن دندان استفاده می کند. این کار ظرافت و دقت بالایی می خواهد زیرا ریشه دندان، کانال ها و انتهای اعصاب نزدیک دندان انکیلوز شده باید کاملا بی حس شده باشند.
سپس با استفاده از ابزاری انبر مانند دندان را به عقب و جلو حرکت داده و آن را لق می کند. بعد از کشیدن دندان ، بیمار باید گاز استریل را برای مدتی روی جای دندان فشار دهد تا خونریزی بند بیاید. پس از آن، باید تا چند هفته جوانب احتیاط را رعایت کرده و استراحت کافی و مصرف آنتی بیوتیک را فراموش نکند، تا جای دندان بدتر نشود. کشیدن دندان آنکیلوز شده آسان است و در صورتی که به موقع صورت نگیرد می تواند مشکلات فراوانی را به دنبال داشته باشد.
