آیا امکان ارتودنسی با بیماری لثه وجود دارد؟

بیماری های لثه یکی از مهم ترین مسائل مربوط به بهداشت دهان و دندان هستند که تاثیر شایانی بر سلامت دهان و دندان ها می گذارند. اما آیا امکان ارتودنسی با بیماری لثه وجود دارد؟ آیا ارتودنسی دندان در مواقعی که لثه آسیب دیده است، منجر به تشدید بیماری لثه می شود یا امکان درمان بیماری لثه در کنار انجام ارتودنسی وجود دارد؟

در این نوشتار به بررسی ارتباط میان بیماری لثه و ارتودنسی پرداخته ایم و به معرفی بهترین روش درمانی برای افراد مبتلا به بیماری های لثه یا پریودنتال و در عین حال نامرتبی دندان ها پرداخته ایم.

آیا بیماری لثه درمان ارتودنسی را به تاخیر می اندازد؟

یکی از اقدامات بسیار مهمی که باید قبل از شروع درمان ارتودنسی انجام شود، تشخیص و درمان تحلیل لثه است. تحلیل لثه می تواند سلامت دهان و دندان را تحت تاثیر قرار دهد و در صورت عدم درمان، اثرات طولانی مدت بر روی دهان و دندان ها داشته باشد. عفونت و التهاب لثه در ارتودنسی ممکن است به مرور باعث تخریب بافت های اطراف دندان شود، که این موضوع ممکن است از پیش رفتن صحیح درمان ارتودنسی تداخل داشته باشد.

از طرفی ارتودنسی دندان در صورت تحلیل لثه ممکن است باعث افزایش خطر عفونت لثه و التهابات شود؛ زیرا برخی از روش های ارتودنسی دندان، بریس ها و سایر اجزای ارتودنسی تماس نزدیک با لثه و بافت های دهانی دارند. 

اما در جواب این سوال که آیا با وجود بیماری لثه می توان ارتودنسی کرد؟ باید بگوییم که بله، امکان ارتودنسی دندان در افراد مبتلا به بیماری لثه یا پریودنتال وجود دارد؛ اما به شرط نظارت دقیق و همکاری بهترین متخصص ارتودنسی در کرج با بهترین متخصص لثه در کرج یا هر شهر و منطقه دیگری؛ در این صورت ارتودنسی دندان بدون اینکه آسیب بیشتری به لثه و بافت های نرم دهان وارد کند، انجام می شود. 

بیماری پریودنتال (لثه) چیست؟

بیماری های پریودنتال نوعی بیماری التهابی در لثه و بافت های نگهدارنده دندان هستند. بیماری های لثه از التهاب سطحی لثه شروع می شود و در صورت پیشرفت به تحلیل استخوان فک و حتی لق شدن دندان ها و افتادن دندان ها ختم می شود.

بیماری های پریودنتال، انواع مختلفی از بیماری های دهانی هستند که همراه با التهاب و تخریب بافت های اطراف دندان ها اعم از لثه و ریشه دندان ها همراه است. 

پریودنتال شامل دو مرحله است که عبارتند از:

ژنژیویت  (Gingivitis) 

در این مرحله التهاب تنها محدود به لثه ها می شود و بافت های اطراف دندان درگیر نمی شود. از جمله علائم ژنژیویت عبارتند از قرمزی، التهاب و خونریزی لثه ها در هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن. در صورتی که در این مرحله اقدامات درمانی لازم انجام نشود، ممکن است وارد مرحله دیگر بیماری پریودنتال شوید.

پریودنتیت  (Periodontitis)

در این مرحله، التهاب به بافت های عمیق تر لثه و استخوان های پشت دندان ها می رسد که منجر به تخریب استخوان ها و بافت های حاشیه دندان ها می شود. در مرحله پریودنتیت، امکان لق شدن یا حتی افتادن دندان ها وجود دارد. از جمله علائم پریودنتیت عبارتند از خونریزی، قرمزی، التهاب، بوی بد دهان و حساسیت پذیری دندان ها.

عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، استعمال دخانیات، استرس، دیابت، رژیم غذایی نامناسب و ژنتیک خطر ابتلا به بیماری پریودنتیت را افزایش می دهند. 

مسواک زدن روزانه، استفاده از نخ دندان، مراجعه به دندانپزشک به منظور چکاپ های دوره ای و درمان به موقع بیماری های دهان و دندان یکی از راهکارهای موثر برای پیشگیری و درمان بیماری های لثه هستند.

تحلیل لثه در ارتودنسی چیست؟

تحلیل لثه در ارتودنسی با اثرات پلاک و جرم های دندانی سلامت لثه ها را تحت تاثیر قرار می دهد. زمانی که باقی مانده ذرات غذایی با باکتری های دهانی ترکیب می شوند و منجر به تشکیل پلاک دندانی می شوند، این پلاک ها به لثه های می چسبند و منجر به تحریک و التهاب لثه می شوند. 

رعایت بهداشت دهان و دندان در طول ارتودنسی که شامل مسواک زدن (حداقل دو بار در روز)، نخ دندان کشیدن و نصب صحیح دستگاه ارتودنسی بر روی دندان ها منجر به کاهش تشکیل پلاک های دندانی و جلوگیری از تحریک زیاد لثه ها می شود. در غیر این صورت، التهاب و تحریک مداوم لثه ها منجر به تحلیل لثه و پایین آمدن لثه در ارتودنسی می شود. به همین دلیل است که گفته می شود رعایت بهداشت دهان و دندان در طول ارتودنسی از اهمیت بسزایی برخوردار است.

علائم تحلیل لثه در ارتودنسی چیست؟

از جمله علائم تحلیل لثه در ارتودنسی عبارتند از:

• لق شدن دندان ها: به دلیل عقب نشینی لثه ها،  دندان ها لق می شوند.
• بوی بد دهان: پلاک های دندانی و باکتری های جمع شده در اطراف بریس های ارتودنسی منجر به ایجاد بوی بد دهان در طول ارتودنسی می شود.
• درد در هنگام جویدن غذا: التهاب و تحلیل لثه در طول ارتودنسی ممکن است منجر به درد در هنگام جویدن غذا می شود.
• عفونت لثه: در صورت عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، احتمال افزایش پلاک های دندانی و عفونت لثه بیشتر است. 
• حساسیت به غذاهای گرم و سرد: افزایش حساسیت دندان ها به غذاهای گرم و سرد ممکن است علامت تحریک و التهاب لثه باشد.
• متورم و قرمز شدن لثه: التهاب لثه می تواند منجر به قرمزی و تورم لثه شود.
• خونریزی لثه در ارتودنسی بعد از مسواک زدن و نخ دندان کشیدن: تحلیل رفتن لثه ممکن است در هنگام مسواک زدن و استفاده از نخ دندان منجر به خونریزی لثه شود.

توجه به این نشانه ها و اقدام به مراقبت های بهداشتی دهان و دندانی مناسب در حین ارتودنسی، کمک شایانی به پیشگیری از تحلیل لثه و افزایش سلامت لثه ها کمک می کند. همچنین مراجعه به متخصص ارتودنسی و دندانپزشک نیز برای ارزیابی و بررسی بیشتر در این زمینه بسیار مفید است.

علت پایین آمدن لثه در ارتودنسی چیست؟

پایین آمدن لثه در ارتودنسی به عوامل مختلفی برمی گردد که عبارتند از:

• پلاک دندانی: جمع شدن پلاک دندانی در حاشیه براکت ها و سیم های ارتودنسی منجر به تحریک لثه، التهاب لثه و در نهایت پسروی لثه می شود.
• عدم رعایت بهداشت دهان و دندان: رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان که شامل مسواک زدن روزانه (حداقل دوبار)، نخ دندان کشیدن روزانه (حداقل یک بار) و عدم استفاده از دهانشویه باعث افزایش تجمع پلاک های دندانی و تحریک لثه می شود.
• براکت های ارتودنسی: براکت ها و سیم های ارتودنسی می توانند به عنوان مکانی برای تجمع پلاک های دندانی باشند که در صورت عدم رعایت بهداشت دهان و دندان منجر به تحریک لثه، التهاب لثه و پایین آمدن لثه شود.

آیا راهی برای پیشگیری از تحلیل لثه در ارتودنسی وجود دارد؟

همان طور که جوابمان به این سوال مثبت بود: آیا امکان ارتودنسی با بیماری لثه وجود دارد؟ پاسخمان به سوالی که اکنون مطرح شده است نیز مثبت است و با یک سری اقدامات بهداشت دهانی می توان از مشکلات تحلیل لثه در ارتودنسی جلوگیری کرد که عبارتند از:

• نوشیدن آب زیاد؛
• استفاده روزانه و صحیح از مسواک و نخ دندان؛
• استفاده از دهانشویه ضدباکتری؛
• داشتن رژیم غذایی سرشار از انواع ویتامین ها و مواد مغذی؛
• استفاده از مسواک بین دندانی یا مسواک ارتودنسی؛
• جرمگیری دندان توسط دندانپزشک؛

درمان التهاب لثه در ارتودنسی

به منظور درمان و التهاب لثه در ارتودنسی متخصصین ارتودنسی چند راهکار ارائه داده اند که عبارتند از:

• استفاده از مسواک ارتودنسی: مسواک های ارتودنسی طوری طراحی شده اند که به خوبی مابین دندان ها، اطراف براکت ها و سیم ها را تمیز می کنند.
• استفاده از نخ دندان: نخ دندان به مناطقی که مسواک به آنجا دسترسی ندارد، دسترسی دارد و باعث پاکسازی این مناطق از هر گونه باکتری و ذرات غذایی می شود که در نهایت از التهاب لثه نیز جلوگیری می کند. 
• قرقره کردن آب نمک: یک فنجان آب ولرم را با یک قاشق چایخوری نمک مخلوط کنید و سپس این محلول را به مدت چند ثانیه در دهانتان قرقره کنید؛ این کار به کاهش التهاب لثه و حفظ بهداشت لثه کمک شایانی می کند.
• تغذیه سالم: سعی کنید وعده های غذایی خود را طوری انتخاب کنید که سرشار از ویتامین C و آنتی اکسیدان ها باشد، تا باعث بهبود لثه ها شود. 
• ارتودنسی نامرئی (اینویزیلاین ها): استفاده از ارتودنسی نامرئی از نوع اینویزیلاین ها بهترین روش ارتودنسی دندان برای افراد مبتلا به بیماری های لثه است زیرا این نوع ابزار ارتودنسی از جنس پلاستیک هستند و تحریکات کمتری دارند و تمیز کردن آنها نیز بسیار راحت تر است. 
• مصرف دارو: برای برخی از بیماران، ارتودنتیست شما ممکن است داروهای ضد التهاب یا ضد باکتری به منظور بهبود وضعیت لثه تجویز کند.