کشیدن دندان عقل؛ مزایا، عوارض، مراقبت ها
دندان عقل (دندان آسیاب سوم) در پشت دهان قرار دارد و اصولا در سنین ۱۷ تا ۲۵ سالگی رشد می کند. کشیدن دندان عقل یکی از متداول ترین خدمات مراکز دندانپزشکی است، اما چرا؟
به عقیده دانشمندان این دندان ها یک ساختار وستیجیال هستند؛ یعنی وجود آنها برای انسان امروزی ضروری نیست و اجداد ما از این دندان ها برای خرد کردن و جویدن گوشت خام، برگ ها و ریشه ها نیاز داشتند. از آنجا که انسان امروزی از غذای پخته مصرف می کند و برای خرد کردن غذا به قطعات کوچک تر از چنگال و چاقو استفاده می کند، در نتیجه نیاز چندانی به دندان عقل ندارد.
اصولا دندانپزشکان کشیدن دندان عقل را به منظور حفظ سلامت دهان و دندان، محافظت از سایر دندان ها و جلوگیری از بروز مشکلات احتمالی در آینده توصیه می کنند. تا انتهای این نوشتار با وب سایت دکتر امیر کامیار خضری همراه باشید تا بیشتر با این پروسه درمانی در دندانپزشکی آشنا شوید.
چرا باید دندان عقل کشیده شود؟
در موارد زیر جراحی و کشیدن دندان عقل توصیه می شود:
- در صورتی که دندان عقل نهفته باشد؛ یعنی در لثه یا استخوان فک گیر کرده باشد.
- اگر دندان عقل کج رشد کند.
- رشد دندان عقل همراه با درد باشد.
- دشوار بودن رعایت بهداشت دهان و دندان و گیر کردن مواد غذایی در بین این دندان ها.
- در صورتی که دندان عقل نیمه نهفته دارید که دچار پوسیدگی شده است.
- به افرادی که مبتلا به بیماری لثه به ویژه در اطراف دندان ها آسیاب مبتلا هستند، کشیدن این دندان توصیه می شود.
- در اطراف این دندان کیست تشکیل شده است.
- اگر دندانپزشک تشخیص دهد که این دندان به دندان های مجاور یا استخوان اطراف آن آسیب وارد می کند، کشیدن آن الزامی است.
نکته: در اکثر مواقع دندانپزشکان خارج کردن دندان عقل را به عنوان یک اقدام پیشگیرانه توصیه می کنند. بنابراین حتی ممکن است شما هیچ کدام از این علائم را نداشته باشید اما دندانپزشک به دلیل جلوگیری از عفونت دندان یا پوسیدگی دندان در آینده کشیدن این دندان را توصیه کند.
چگونگی کشیدن دندان عقل
نحوه کشیدن دندان به شرح زیر است:
- دندانپزشک بر اساس شرایط بیمار، لثه را بی حس می کند یا بیمار را بیهوش می کند.
- در صورتی که دندان به صورت نهفته یا نیمه نهفته باشد برای خارج کردن آن برش های کوچکی در لثه ایجاد می کند، تا دندان عقل نهفته یا نیمه نهفته نمایان شود.
- دندان عقل با ابزار مخصوص با احتیاط از لثه بیرون آورده می شود. البته ممکن است برای کشیدن راحت دندان نیاز باشد دندان به چند بخش تقسیم شود.
- دندانپزشک محل جراحی را به خوبی پاکسازی می کند تا از بروز عفونت در ناحیه جلوگیری کند.
- در صورت نیاز، لثه را بخیه می زند.
- یک تکه گاز استریل بر روی لثه قرار می دهد، تا شدت خونریزی کم شود که معمولا این گاز استریل باید تا یک ساعت در دهان شما باقی بماند.
مراقبت های بعد از کشیدن دندان عقل
- پس از خارج کردن دندان عقل نیاز است که حدود ۳۰ الی ۶۰ دقیقه گاز استریل روی لثه شما قرار بگیرد و در صورت لزوم آن را با یک گاز استریل تمیز عوض کنید.
- در ساعات اولیه بعد از جراحی دندان عقل نیاز است که استراحت داشته باشید و در صورتی که شغل شما همراه با فعالیت بدنی شدید است، بهتر است حداقل ۱ روز در منزل بمانید.
- برای کمک به کاهش تورم و کاهش خونریزی، می توانید یک کمپرس یخ را به مدت ۲۰ دقیقه بر روی صورت خود قرار دهید. این کار را چندین بار در روز تکرار کنید.
- جراح دندانپزشک به منظور تسکین درد بعد از کشیدن دندان عقل و همچنین کاهش خطر عفونت در ناحیه داروهای مسکن و آنتی بیوتیک تجویز می کند که استفاده از آنها تا زمانی که توصیه شده است، الزامی است.
سایر موارد مربوط به مراقبت های بعد از کشیدن دندان عقل عبارتند از:
فعالیت های ممنوعه روز اول بعد از کشیدن دندان
لخته های خونی ایجاد شده در محل زخم را از بین نبرید و به هیچ عنوان بخیه ها را دستکاری نکنید، زیرا لخته خون از زخم محافظت کرده و باعث تسریع روند بهبودی می شود. در ۲۴ ساعت اول بعد از کشیدن دندان انجام کارهای زیر ممنوع است:
- مصرف نوشیدنی های گرم، کافئین دار و الکل دار؛
- نوشیدن مایعات با نی؛
- جویدن غذا؛
- استعمال دخانیات؛
- تف کردن یا شستشوی دهان؛
فعالیت های روز دوم بعد از کشیدن دندان
پس از گذشت یک روز از این عمل می توانید فعالیت های روزانه خود را از سر بگیرید، اما انجام یک سری کارها از جمله موارد زیر همچنان ممنوع است:
- استعمال دخانیات؛
- استفاده از نی؛
- بلند کردن اجسام سنگین یا فعالیت بدنی شدید؛
- تف کردن؛
- جویدن غذاهای سفت؛
مسواک زدن بعد از کشیدن دندان
بهداشت دهان و دندان به جلوگیری از عفونت و سایر عوارض کمک می کند. دندانپزشک شما حتما درباره نحوه تمیز کردن دهان بعد از کشیدن دندان توضیحات لازم را ارائه می دهد. معمولا دندانپزشکان توصیه می کنند تا ۲۴ ساعت از مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و شستشوی دهان بعد از کشیدن دندان پرهیز کنید.
پس از گذشت یک روز از این عمل توصیه های بهداشت دهان و دندان شامل موارد زیر است:
- دهان خود را با دهانشویه یا آب نمک بشویید. این کار را به آرامی انجام دهید و از تف کردن پرهیز کنید.
- دندان ها خود را به آرامی مسواک بزنید و نخ دندان بکشید.
- در صورت خونریزی یک گاز استریل بر روی محل زخم قرار دهید تا خون آن را جذب کند.
بعد از کشیدن دندان عقل چه بخوریم؟
تا ۳ الی ۵ روز اول باید رژیم غذایی نرم داشته باشید و از خوردن خوراکی های سفت، ترد یا جویدنی پرهیز کنید؛ زیرا ممکن است باعث تشدید درد و کند شدن روند بهبودی می شوند.
از جمله بهترین غذاهایی که می توانید بعد از کشیدن دندان عقل بخورید عبارتند از:
- ماست؛
- اسموتی؛
- انواع سوپ؛
- پوره سیب زمینی؛
- میوه پوره شده؛
- سبزیجات پخته شده؛
فواید کشیدن دندان عقل بالا و پایین چیست؟
کشیدن دندان عقل خطر ابتلا به مشکلات زیر را کاهش می دهد:
- پوسیدگی دندان؛
- بیماری لثه؛
- آسیب دیدن دندان های مجاور؛
- آسیب دیدگی فک؛
- از دست دادن استخوان فک؛
عوارض کشیدن دندان عقل چیست؟
یکی از عوارض کشیدن دندان عقل ایجاد حفره خشک است که اصولا پس از ۳ الی ۵ روز پس از جراحی ایجاد می شود. پس از خارج کردن دندان عقل، به طور طبیعی روی لثه لخته خون ایجاد می شود تا خونریزی را قطع کند. در صورتی که این لخته به هر دلیلی از جای خود جدا شود، حفره خشک ایجاد می شود که به معنی نمایان شدن استخوان یا اعصاب است.
یکی از عوارض نادر جراحی دندان عقل آسیب دیدگی عصب آلوئولار تحتانی یا زبانی است. در صورتی که علائم زیر را داشتید، حتما به دندانپزشک خود اطلاع دهید:
- تب؛
- خارج شدن خون یا چرک از بینی؛
- اختلال در بلع یا تنفس؛
- بی تاثیر بودن داروهای مسکن؛
- خونریزی در محل جراحی به حدی باشد که با نگه داشتن گاز استریل بر روی آن و اعمال فشار قطع نشود.
- سوزن سوزن شدن، تورم یا بی حسی در ناحیه که با گذشت زمان تشدید پیدا می کند.
علائم عفونت بعد از کشیدن دندان عقل چیست؟
در صورتی که توصیه های مراقبتی بعد از کشیدن دندان را رعایت کنید و رژیم غذایی مناسبی داشته باشید، عفونت بعد از کشیدن دندان یا جراحی دندان چندان شایع نیست.
عفونت بعد از کشیدن دندان عقل در مواقعی اتفاق می افتد که باکتری ها وارد فضای خالی دندان کشیده شده شوند و در صورت مشاهده علائم آن حتما باید به دندانپزشک مراجعه کرد. از جمله علائم عفونت بعد از کشیدن دندان عقل عبارتند از:
- احساس بوی بد دهان یا طعم بد در دهان؛
- خونریزی بیش از اندازه از محل؛
- ایجاد مشکل در تنفس و بلع؛
- تورم لثه در اطراف دندان کشیده شده؛
- احساس درد شدید در هنگام باز و بسته کردن دهان؛
- افزایش میزان چرک در ناحیه؛
- عدم تسکین درد حتی پس از مصرف داروهای مسکن؛
- تب بالا یک هفته بعد از کشیدن دندان عقل؛
- ترشح چرک یا خون از بینی؛
درد بعد از کشیدن دندان عقل چقدر طول میکشد؟
در اکثر مواقع درد بعد از کشیدن دندان عقل حدود ۱ الی ۲ روز طول می کشد. البته این درد پس از گذشت چند ساعت به تدریج کاهش پیدا می کند و در نهایت پس از گذشت ۲۴ الی ۴۸ ساعت به طور کامل از بین می رود.
البته در صورتی که دندان عقل نهفته باشد و فرد جراحی سختی داشته باشد، ممکن است این درد تا یک هفته هم ادامه داشته باشد.
سوالات متداول
ممکن است حداکثر تا چند هفته بعد از جراحی دندان عقل، کمی صورت ورم کند که پس از گذشت این بازه زمانی صورت شما به حالت قبلی باز خواهد گشت.
درد بعد از کشیدن دندان عقل پایین بیشتر از دندان عقل بالا است؛ زیرا استخوان فک بالا در مقایسه با فک پایین نرم تر است.
