آفت دهان چیست؟ + روش های درمان سریع آن

آفت دهان یکی از بیماری های شایع دهان و دندان است که به شکل یک ضایعه در بخش های مختلف دهان مانند لثه، مخاط دهان یا زبان ایجاد می شود. 

این ضایعه معمولا همراه با درد است و وجود آن باعث آزار فرد می شود. اگر شما هم دچار این بیماری دهان و دندانی شده اید در ادامه با دکتر امیر کامیار خضری همراه باشید تا پس از بررسی کامل این ضایعه شما را با روش های درمان سریع آفت دهان آشنا کنیم.

آفت دهان چیست؟

آفت دهان به انگلیسی (Aphthous stomatitis) یکی از انواع زخم های دهانی است که معمولا در حفره دهان ایجاد می شود. 

همان طور که در عکس آفت دهان، می بینید این زخم ها معمولا به شکل حلقه های قرمز هستند که مرکز آنها کم عمق و به رنگ زرد کم رنگ یا سفید هستند و معمولا پس از مدتی به رنگ خاکستری تبدیل می شوند. البته این نوع زخم ها در هنگام التهاب کاملا به رنگ قرمز در می آیند. آفت ها در بافت نرم دهان مانند بخش زیرین زبان، لپ ها، گونه و لثه ها ایجاد می شوند. 

برخلاف تصور بسیاری از افراد آفت ها واگیردار و مسری نیستند و علت ایجاد آفت های دهانی تاکنون به صورت دقیق مشخص نشده است. 

علائم آفت دهان چیست؟

نشانه بارز آفت های دهانی ایجاد زخم است که به غیر از آن در برخی افراد ممکن است قبل از ایجاد این نوع زخم ها احساس سوزش یا خارش تجربه شود. همچنین این نوع زخم ها همراه با درد هستند که شدت این درد در افراد مختلف متفاوت است. 

علت آفت دهان چیست؟

علت این نوع زخم دهانی تاکنون مشخص نشده است، اما تصور بسیاری از پزشکان این است که آفت به دلیل مسائل ژنتیکی یا محرک های خارجی به وجود می آیند. از جمله این محرک ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• واکنش آلرژیک به باکتری ‌های دهان و دندان؛
• استرس و اضطراب؛
• مصرف برخی مواد خوراکی و نوشیدنی مانند تخم مرغ، قهوه، پنیر، شکلات و مواد خوراکی تند یا اسیدی؛
• آسیب های جزئی دهان و دندانی بر اثر بریدگی، سوختگی، خدمات دندانپزشکی، گاز گرفتن به هنگام غذا خوردن، استفاده از دندان مصنوعی نامناسب، استفاده از مسواک های سخت؛
• استفاده از تنباکو؛
• سیستم ایمنی ضعیف؛
• کمبود ویتامین ها و مواد معدنی در بدن مانند روی، آهن، فولات، ویتامین B12 و …؛
• تغییرات هورمونی بانوان در زمان بارداری؛

انواع آفت دهان

از جمله انواع آفت دهان کودکان و بزرگسالان عبارتند از:

آفت جزئی

رایج ترین آفت های دهانی، آفت های جزئی می باشند که اندازه کوچکی دارند و قطر آنها به ۵ میلی متر نمی رسد. این نوع آفت ها اصولا به صورت زخم های منفرد یا خوشه ای تشکیل می شوند و درد کمی دارند. 

آفت عمده

این نوع آفت ها چندان رایج نیستند و قطر آنها ۵ میلی متر یا بیشتر است. آفت های عمده به صورت منفرد یا جفت دیده می شود. آنها همراه با درد هستند، به خصوص در هنگام  غذا خوردن یا آشامیدن. این نوع زخم ها بین ۲ هفته تا چندین ماه ادامه دارند.

زخم ‌های هرپتی فرم

این نوع زخم ها معمولا در صورت ترکیب چندین ضایعه با هم ایجاد می شوند و باعث ایجاد زخم های بزرگ در دهان می شوند و شباهت ظاهری زیادی با تبخال دارند. 

روش های درمان سریع آفت دهان

روش های درمان سه سوته آفت دهان متنوع هستند که استفاده از دارو یا قرص رایج ترین آنها است. 

پزشکان معمولا در صورت شدید بودن این نوع زخم ها برای درمان سریع آفت دهان با دارو، داروهای زیر را تجویز می کنند:

• کورتیکواستروئیدهای موضعی (Corticosteroids)
•  آزاتیوپرین (Azathioprine)
•  داپسون (Dapsone)
•  کلشیسین (Colchicine)
•  پنتوکسی‌فیلین (Pentoxifylline)
•  تتراسایکلین خوراکی (Tetracycline) 
• تالیدومید (Thalidomide) 
• آنتی بیوتیک

در ادامه به تفصیل درباره روش های مختلف درمانی دیگر صحبت خواهیم کرد. 

ژل آفت دهان

ژل آفت دهان که به نام ژل کورمین است یکی از روش های موثر برای درمان این ضایعه در صورت خفیف بودن آن است.

قطره آفت دهان

قطره های بسیار متنوعی در داروخانه ها برای درمان زخم های دهانی به فروش می رسد که یکی از بهترین این قطره ها، قطره میرتکس است. 

برای استفاده از قطره میرتکس برای درمان آفت باید چند قطره از آن روی یک تکه پنبه بریزید و به مدت ۳۰ دقیقه روی زخم دهانی خود قرار دهید (این کار را بهتر است ۵ بار در طول روز انجام دهید).

روش های درمان خانگی آفت دهان

برای درمان خانگی آفت دهان نیاز است که کارهای زیر را انجام دهید:

• روزانه چندین بار دهان خود را با آب نمک یا آب و جوش شیرین بشویید.
• از دستکاری کردن زخم ها خودداری کنید.
• از مصرف غذاهای سفت و سخت، غذاهای تند یا اسیدی پرهیز کنید.
• یک تکه یخ را بر روی آفت های دهانی قرار دهید تا به آرامی آب شود.
• برای مسواک زدن از مسواک های نرم و خمیردندان های بدون کف استفاده کنید.
• مقداری عسل و زردچوبه را با یکدیگر ترکیب کنید و آن را برای چند دقیقه روی زخم خود قرار دهید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

در اکثر مواقع، آفت های دهانی پس از گذشت یک هفته بهبود پیدا می کنند. اما اگر زخم های دهانی شما خوب نمی شوند یا به صورت مکرر ایجاد می شوند حتما برای جویا شدن از علت آن و همچنین درمان آن به پزشک مراجعه کنید. 

سوالات متداول